اگرچه برخی از عوامل می‌تواند احتمال بارداری خارج رحم را افزایش دهد؛ اما این مشکل ممکن است برای هر کسی به وجود بیاید و از آنجا که می‌تواند برای مادر بسیار خطرناک باشد، لازم است علائم آن سریع تشخیص داده شود و تحت درمان قرار گیرد.از اینرو در این مقاله سعی داریم شما را بیشتر با حاملگی خارج از رحم، علت آن و راه درمان آن آشنا کنیم.

 

بارداری خارج از رحم چیست؟

پس از لقاح، سلول تخم لقاح یافته از طریق یکی از لوله های فالوپ به داخل رحم منتقل میشود. اگه لوله ها صدمه دیده باشند، یا انسدادی در آنها وجود داشته باشه، سلول تخم لقاح یافته نمیتواند وارد رحم شود .هنگامی که تخمک بارور شده در خارج از رحم کاشته شود، حاملگی خارج از رحم رخ می دهد. بارداری خارج رحمی غالباً در لوله رحمی اتفاق می افتد که تخمک ها را از تخمدان ها به رحم منتقل می کند. به این نوع از حاملگی خارج رحمی، حاملگی لوله ای گفته می شود.

 

دلایل بروز بارداری خارج از رحم

علت اصلی بروز حاملگی خارج از رحمی بانوان همیشه مشخص نیست. در بعضی از موارد، شرایط زیر می توانند به این موضوع مرتبط باشند:

• التهاب و زخم شدن لوله‌های فالوپ به دلیل وجود مشکلات و بیماری های پزشکی از قبل، عفونت یا عمل جراحی
• فاکتورهای هورمونی
• عوامل ژنتیکی غیر نرمال
• نقایص هنگام تولد
• مشکلات پزشکی که می توانند بر شکل و شرایط لوله‌ های فالوپ و ارگان‌های تولید مثل اثر بگذارند.
• سیگار و مواد مخدر
• سن بالاتر از 35 سال
• بارداری با وجود IUD

 

علل بارداری خارج از رحم

برای ایجاد بارداری خارج از رحم، شایع ترین مکان تشکیل بارداری خارج از رحم لوله های رحمی هستند، در حقیقت شایع ترین عوامل خطر هم مواردی هستند که لوله را درگیر می‌کند. همانطور که در آناتومی و فیزیولوژی باربری لازم است بدانید، اینکه وقتی سلول تخم داخل لوله در حقیقت بعد از دیدار تخمک و اسپرم تشکیل میشود، لازم هست که با کمک مژک هایی که داخل لوله هستند هدایت به سمت داخل حفره رحم شوند. هر عاملی که باعث شود در این مسیر اختلال وجود داشته باشد، یا حرکت مژک های مختل باشند، باعث می‌شود که این سلولی که هر روز در حال تقسیم شدن هستند در همان مکان باقی بمانند، و به رشدشان ادامه دهند.  چون لوله جای مناسبی نیست که باعث اختلال در رشد جنین و حاملگی غیرطبیعی بشوند.

هر عاملی که باعث چسبندگی لگن شود، مثل سابقه جراحی‌های قبلی مثلا جراحی آپاندیسیت معمولی می تواند چسبندگی ایجاد کند.
این که میزان چسبندگی چقدر باشد بستگی به بدن خود مریض دارد و یا میزان عفونتی که درگیر کرده باشد.

دیگر علت بارداری خارج از رحم چسبندگی آندومتریوز هست، آندومتریوز در حقیقت سلول هایی هستند متشکل از سال هایی که داخل حفره رحم است و به خاطر اینکه مثل سلول های رحمی هر ماه با هم دچار افزایش رشد و خونریزی می شوند در حقیقت به صورت لکه ها و پچ هایی ممکن است، در داخل حفره شکم وجود داشته باشند، هرچند که باعث ایجاد چسبندگی شوند.

 

علائم بارداری خارج رحمی

علائم بارداری خارج از رحمی عبارتند از:

خونریزی غیر عادی:

لکه بینی و یا خونریزی غیرعادی که با شرایط عادی پریود شخص تفاوت داشته باشد، همچنین ممکن است رنگ خون، تیره‌ تر و روشن تر از حالت نرمال باشد.

درد زیر شکم:

ممکن است شما دچار درد ناگهانی در یک سمت از زیر شکم خود شوید و یا این نوع از درد هر چند وقت یک‌بار اتفاق بیافتد.

درد در گوشه شانه:

این نشانه معمولاً در شرایط خونریزی لکه‌ای در داخل بطن بروز می‌کند. درد در گوشه‌ای از شانه که معمولاً قطع نمی‌ شود و حتی هنگامی که شما دراز می‌ کشید شدیدتر می‌ شود. همچنین با تغییر در حالت حرکت شدت درد کاهش نمی‌ یابد و عموماً مسکن ‌ها هم تأثیری در کاهش آن ندارند.

اختلال مزاج ناشی از بارداری خارج از رحم:

شما ممکن است دچار اسهال و یا درد در هنگام دفع مدفوع شوید.

 

تشخیص بارداری خارج رحمی

 

آزمایش خون بارداری:

مقدار هورمون در بارداری طبیعی هر 48 ساعت دوبرابر میشود، اما در بارداری خارج رحم این افزایش دو برابری را نداریم.

سونوگرافی واژینال:

وقتی با وجود آزمایش مثبت، ساک بارداری در حفره رحم دیده نشود و داخل لوله فالوپ در کنار تخمدان دیده میشود.

 

روشهای پیشگیری از حاملگی خارج از رحم

پیشگیری از بیماریهای التهابی لگن (PID) با چکاپ سالیانه

ترک سیگار و مواد مخدر

انتخاب روش جلوگیری مناسب

پرهیز از شرکای جنسی متعدد و بیماریهای مقاربتی

 

شرایط بارداری بعد از بارداری خارج رحمی

 

اگر تحت درمان با داروی متوترکسات بودید ، معمولاً توصیه میشود حداقل 3 ماه صبر کنید، چون اگر در طول این مدت باردارشوید ، این دارو می تواند به جنین شما آسیب برساند .

همچنین به مدت 12 هفته قبل از اقدام به بارداری مجدد، مکمل اسید فولیک استفاده کنید ، زیرا متوترکسات ممکن است سطح فولات را در بدن شما کاهش دهد، که برای رشد مناسب جنین لازم هست .

متوترکسات، سریع متابولیزه میشود،  اما می تواند تا سه ماه پس از تجویز، بر کیفیت سلول های شما از جمله تخمک ها و سلول های خون تأثیر بگذارد.

این دارو همچنین می تواند روی عملکرد کبد هم تأثیر بگذارد؛ بنابراین شما باید به بدن خود فرصت دهید تا قبل از اقدام به بارداری مجدد، به درستی بهبود پیدا کند.

کمبود فولات می تواند منجر به ایجاد شکاف لب و کام، نقص لوله عصبی در جنین مانند اسپینا بیفیدا (مهره شکاف دار) یا سایر نقایص لوله عصبی شود.

اکثر زنانی که سابقه بارداری خارج رحم داشتند ، حتی با وجود برداشتن لوله رحم، می توانند با یک لوله سالم باقیمانده دوباره باردار شوند.

 

نکات مهم دیگر  که بعد از تجربه یک بارداری خارج از رحمی باید توجه داشته باشید عبارتند از:

به طور کلی، 65٪ از زنان در طی 18 ماه پس از حاملگی خارج رحم یک بارداری موفق دارند. برخی مطالعات نشان میدهند این رقم طی 2 سال به حدود 85٪ افزایش پیدا میکند .

احتمال بارداری بعدی ، تا حد زیادی به سلامت لوله های رحمی بستگی دارد.

گاهی ممکنه لازم باشد از روش های کمک باروری مانند IVF استفاده کنید.

در صورت داشتن سابقه بارداری خارج رحم، احتمال تکرار حاملگی خارج رحم در بارداری بعدی بیشتر است ، اما میزان آن کم و در حدود 10٪  خواهد بود .

شکل غیرطبیعی لوله رحمی، بیماری های منتقل شونده از راه جنسی ،بیماری التهابی لگن و یا جای زخم در لوله های رحمی هم ، احتمالا بارداری مجدد را با مشکل مواجه میکند.

سیگار و افزایش سن، از عوامل افزایش دهنده احتمال بارداری خارج رحم هستند.

بیشترین تعداد حاملگی خارج رحم، در زنانی که در اواخر دهه 30 و اوایل 40 سالگی خود هستند اتفاق می افتد.

 

راههای درمان بارداری خارج از رحم

برای پایان دادن به بارداری مادر روشهای مختلفی وجود دارد که در زیر تعدادی از آن ها را بررسی میکنیم:

درمان دارویی:

در صورت اطمینان پزشک  ممکن است دارو هایی را تجویز کند. که به کمک جریان خون به جنین برسد و مانع رشد سلول ها جفت و همچنین پایان بارداری شود. ممکن است، پس از مصرف دارو ها کمی احساس درد شکم، حالت تهوع و گرفتگی ماهیچه داشته باشید. در این مدت سعی کنید از مصرف الکل، مسکن های غیر استروئیدی ضد التهابی ، مولتی ویتامین ها خودداری کنید همچنین در این مدت فعالیت جنسی نداشته باشید. پس از مدتی برای مطمئن شدن از پایان حاملگی باید به پزشک مراجعه کنید  دراینصورت با دادن آزمایش خون و بررسی  سطح هورمون HCG  وضعیت به صورت مجدد بررسی می‌شود.

جراحی لاپاراسکوپی:

گاهی خانم در مرحله از بارداری است که درمان دارویی قابل انجام نیست و یا درد و خونریزی دارد. اگر جنین کوچک باشد و جراح تشخیص دهد میتوان جنین را از طریق جراحی لاپاراسکوپی خارج کرد. این روش بسیار مناسب بوده و امکان حفظ لوله رحم وجود دارد. (در صورت آسیب شدید ممکن است لازم باشد لوله رحم نیز خارج شود.)

جراحی شکمی:

گاهی به دلیل وجود خونریزی شدید و همچنین بزرگ بودن جنین جراح نمیتواند از روش های قبلی استفاده کند و مجبور است برای درمان از جراحی شکمی استفاده کند. در این جراحی باتوجه به وضعیت بیمار میتوان لوله رحمی را حفظ و یا خارج کرد.

درمان با طب سوزنی:

یکی از عوامل اصلی بارداری خارج رحمی آسیب به لوله رحم میباشد. از آنجایی که بیماری آندومتریوز اگر به موقع درمان نشود سبب زخم شدن لوله رحم میگردد.در اینصورت  توده ای در خارج از رحم تشکیل شده و بارداری خارج رحمی را به وجود می‌اورد. داشتن یک برنامه اصلاح سبک و انجام آن میتواند از آندومتریوز و در نتیجه از بارداری خارج رحمی جلوگیری کند.

سخن پایانی:

درمان این بیماری بسیار حساس است از اینرو مراجعه به بهترین متخصص زنان به درمان و تشخیص صحیح کمک کند. امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد و اطلاعات لازم را کسب کرده باشید. شما میتوانید برای اطلاع بیشتر از آنچه که باید راجع به بارداری خارج از رحم یا بیماریهایی نظیر پلی کیستیک، آندومتریوز، ناباروری و نازایی، کاهش ذخیره تخمدان، اختلال پریود، قاعدگی نامنظم، خونریزی های زیاد و تمام مشکلاتی از این دست بدانید به پیج اینستاگرام من (مهرنوش مطیعی)  سربزنید.

 

مشاوره انلاین و دریافت برنامه اصلاح سبک زندگی
@mehrnoosh_motieisupport

مراجعه حضوری به کلینیک برای اوریکولوتراپی و رفلکسولوژی

آدرس کلینیک :اصفهان – خانه اصفهان – خیابان سپاه _کوی شماره دو – ساختمان نیاوران -طبقه سوم -واحد۶

تلفن : ۳۴۳۷۰۲۶۱-۰۳۱