بارداری، سفری شگفت‌انگیز و پرفراز و نشیب است که با تغییرات چشمگیری در بدن زن همراه می‌شود. سه ماهه اول بارداری، دورانی حساس و بنیادی است که در آن، بدن مادر برای میزبانی از یک انسان جدید آماده می‌شود و اندام‌های حیاتی جنین شکل می‌گیرند.

در این مقاله، به بررسی علائم و نشانه‌های اولیه بارداری، تغییرات بدن در سه ماهه اول، تغذیه مناسب در این دوران و آزمایشات ضروری برای مراقبت از سلامت مادر و جنین می‌پردازیم.لطفا دقایقی را با ما همراه باشید.

 

 سه ماهه اول بارداری و علائم آن

سه ماه اول بارداری، یکی از حیاتی‌ترین و حساس‌ترین دوره‌ها در رشد جنین است. این دوره که از هفته اول تا پایان هفته دوازدهم بارداری را شامل می‌شود، زمانی است که جنین به سرعت رشد کرده و اندام‌ها و سیستم‌های اصلی بدنش شروع به شکل‌گیری می‌کنند. در این مدت، بدن مادر تغییرات زیادی را تجربه می‌کند
جنین نیز در سه ماهه اول با سرعتی چشمگیر رشد کرده و تکامل می‌یابد. در این 13 هفته، قلب جنین شروع به ضربان می‌کند، مغز و نخاع شکل می‌گیرند، و اندام‌هایی مانند بازوها، پاها و انگشتان دست و پا شروع به تشکیل می‌کنند. سیستم‌های حیاتی جنین نیز از جمله سیستم گوارش، کلیه‌ها و کبد به تدریج شروع به عملکرد می‌کنند. سه ماه اول بارداری، مرحله‌ای پر از تغییرات و شگفتی است که نیازمند مراقبت‌های دقیق و توجه ویژه است. با رعایت توصیه‌های پزشکی و حفظ سبک زندگی سالم، مادران می‌توانند این دوره حساس را با سلامت و آرامش بیشتری پشت سر بگذارند و از زیبایی‌های مادر‌شدن نهایت لذت را ببرند. برخی از این نشانه‌ها عبارتند از:

 

1- تاخیر یا عدم قاعدگی:

اولین و شایع‌ترین علامت بارداری، قطع شدن قاعدگی است.

2- حالت تهوع صبحگاهی:

تهوع و استفراغ، به ویژه در صبح، از علائم رایج بارداری است که می‌تواند از هفته ششم آغاز شود.

3- حساسیت سینه‌ها:

تورم، درد و تیرگی نوک سینه‌ها از علائم شایع در اوایل بارداری است.

4- خستگی در سه ماهه اول بارداری:

احساس خستگی مفرط، از علائم رایج در سه ماهه اول است که به دلیل افزایش سطح پروژسترون رخ می‌دهد.

5- تکرر ادرار:

نیاز به دفع ادرار به دفعات بیشتر، به دلیل افزایش حجم خون و فشار رحم بر مثانه است.

6- نفخ و یبوست:

تغییرات هورمونی و افزایش اشتها می‌توانند منجر به نفخ و یبوست شوند.

7- تغییرات خلقی در سه ماهه اول بارداری:

نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری و گریه بی‌دلیل، از علائم شایع در سه ماهه اول بارداری است.

8- افزایش اشتها یا کم اشتهایی:

برخی زنان در این دوران با افزایش اشتها و برخی دیگر با کم اشتهایی مواجه می‌شوند.

9- ترشح واژن:

افزایش ترشحات واژن، از علائم طبیعی بارداری است.

10- درد در ناحیه لگن و کمر:

کشش رباط‌ها و عضلات رحم می‌تواند منجر به درد در این نواحی شود.

 

تغییرات بدن در سه ماهه اول بارداری

رشد رحم:

رحم به تدریج بزرگ می‌شود و ممکن است در ناحیه شکم احساس پری یا سنگینی کنید.

افزایش وزن :

افزایش جزئی وزن به دلیل رشد جنین، جفت و حجم مایع آمنیوتیک طبیعی است.

تغییرات پوستی:

ممکن است لکه‌های تیره (کلوآزما) در صورت، خط تیره عمودی روی شکم (خط نیگرا) و جوش صورت را تجربه کنید.

سوء هاضمه:

تغییرات هورمونی و فشار رحم بر معده، می‌تواند منجر به سوء هاضمه و سوزش سر دل شود.

تغییرات هورمونی :

افزایش سطح هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون، منجر به بسیاری از علائم بارداری می‌شود.

 

تغذیه صحیح در سه ماهه اول بارداری

1- مصرف فولیک اسید:

مصرف 400 میکروگرم فولیک اسید روزانه، از بروز نقص لوله عصبی در جنین پیشگیری می‌کند.

2- مصرف ویتامین‌ها :

مصرف مولتی ویتامین‌های بارداری،خصوصا در سه ماهه اول بارداری ضروری است.

3- رژیم غذایی سالم در سه ماهه اول بارداری:

مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، لبنیات کم چرب و پروتئین‌های کم چرب، برای تامین نیازهای مادر و جنین ضروری است.

4- نوشیدن آب کافی:

نوشیدن 8 تا 10 لیوان آب در روز، برای حفظ هیدراتاسیون بدن و پیشگیری از یبوست ضروری است.

5- محدودیت مصرف برخی مواد غذایی:

از مصرف الکل، سیگار، کافئین، ماهی‌های حاوی جیوه، گوشت خام و غیرپخته، پنیر غیرپاستوریزه و تخم مرغ خام خودداری کنید.

 

 

آزمایشات سه ماهه اول بارداری

در سه ماهه اول بارداری، آزمایشات مختلفی برای بررسی سلامت مادر و جنین انجام می‌شود. این آزمایشات به شما کمک می‌کنند تا از سلامت و رشد طبیعی جنین خود مطمئن شوید و در صورت وجود هرگونه مشکل احتمالی، به موقع اقدام کنید.

1-آزمایش خون:

در این آزمایش، سطح هورمون‌ها، مواد مغذی و آنتی‌بادی‌های مختلف در خون مادر بررسی می‌شود. این آزمایش می‌تواند اطلاعاتی در مورد موارد زیر ارائه دهد:

• 1. سن حاملگی
  2. گروه خونی و Rh مادر
  3. احتمال ابتلای جنین به برخی ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون و تریزومی 18
  4. کم‌خونی
  5. عفونت‌های مختلف مانند سرخک، هپاتیت B و سیفلیس
  6. دیابت بارداری

 

2- سونوگرافی در سه ماهه اول بارداری:

در سونوگرافی، از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر جنین استفاده می‌شود. سونوگرافی اول معمولا بین هفته 8 تا 12 بارداری انجام می‌شود و می‌تواند اطلاعاتی در مورد موارد زیر ارائه دهد:

• 1. سن حاملگی
  2. تعداد جنین‌ها (دوقلو یا بیشتر)
  3. ضربان قلب جنین
  4. اندازه و رشد جنین
  5. بررسی ناهنجاری‌های ساختاری جنین

 

3-آزمایش غربالگری سه ماهه اول بارداری:

این آزمایش در سه ماهه اول بارداری شامل نمونه‌گیری از خون مادر و یا مایع آمنیوتیک برای بررسی احتمال ابتلای جنین به برخی ناهنجاری‌های کروموزومی است. دو نوع آزمایش غربالگری رایج وجود دارد:

غربالگری اولیه

این آزمایش معمولا بین هفته 11 تا 14 بارداری انجام می‌شود و شامل آزمایش خون مادر و سونوگرافی است.

غربالگری دومی

این آزمایش معمولا بین هفته 15 تا 20 بارداری انجام می‌شود و شامل آزمایش خون مادر و سونوگرافی دقیق‌تر است.

4- آزمایشات تکمیلی در سه ماهه اول بارداری:

در برخی موارد، ممکن است پزشک آزمایشات تکمیلی را برای بررسی بیشتر تجویز کند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

نمونه‌گیری از پرزهای جفتی (CVS):

در این روش، نمونه کوچکی از سلول‌های جفتی از طریق واژن یا شکم مادر برداشته می‌شود. این آزمایش معمولا بین هفته 10 تا 13 بارداری انجام می‌شود و می‌تواند برای تشخیص قطعی برخی ناهنجاری‌های کروموزومی استفاده شود.

آمنیوسنتز:

در این روش، نمونه کوچکی از مایع آمنیوتیک از کیسه اطراف جنین برداشته می‌شود. این آزمایش معمولا بعد از هفته 15 بارداری انجام می‌شود و می‌تواند برای تشخیص قطعی برخی ناهنجاری‌های کروموزومی و نقص‌های لوله عصبی استفاده شود.

 

آزمایشات سه ماهه اول بارداری، گامی مهم در مراقبت‌های دوران بارداری است. با انجام این آزمایشات، می‌توانید از سلامت و رشد طبیعی جنین خود اطمینان حاصل کنید و در صورت وجود هرگونه مشکل احتمالی، به موقع اقدام کنید.

*********************************

پیشنهاد می‌کنیم مقاله جامع  و کاربردی *بارداری صفر تاصد * را مطالعه بفرمایید.

*********************************

کلام پایانی: