سندروم پلی کیستیک تخمدان (PCOS) یکی از مشکلات شایع در بین زنان به شمار می‌رود. این بیماری به دلیل افزایش سطح هورمون‌های مربوط به تولید تخمک در بدن زنان رخ می‌دهد و می‌تواند به مشکلاتی مانند بی اختیاری در دوره‌های قاعدگی، تخمدان‌های پر از کیست و اختلالات در سطح قند خون منجر شود. در این مقاله، سعی داریم به انواع پلی‌کیستیک و روش‌های درمان و نقش سبک زندگی سالم بپرداریم. لطفا با ما همراه باشید.

 

دلایل ابتلا به سندروم پلی کیستیک:

علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست، اما برخی از علل آن شامل ژنتیک، مصرف مواد مخدر، استرس و چاقی هستند. تولید اضافی هورمون‌های انسولین و آندروژن در بدن نیز می‌توانند به ابتلا به این بیماری منجر شوند.چنانچه مادر یا خواهرتان به یکی از انواع پلی کیستیک مبتلا است، شما بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به پلی‌کیستیک یا سندرم پلی‌کیستیک تخمدان هستید.

عوارض انواع پلی‌کیستیک

موارد زیر از مهمترین عوارض پلی کیستیک بشمار می‌آیند:

1- سقط جنین یا زایمان زودرس

2- ناباروری

3- ابتلا به دیابت نوع دو

4- افسردگی

5- خونریزی غیر طبیعی از رحم

6- فشار خون بالا

 

علائم پلی‌کیستیک

70 درصد از زنانی که به انواع پلی کیستیک مبتلا هستند، معمولا از بیماری خود خبر ندارند. علائم این عارضه متفاوت است، با این حال برخی از مهمترین علائم پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان عبارتند از:

1- قاعدگی نامنظم ( قطع سیکل قاعدگی، نامنظم شدن سیکل و یا خونریزی‌های سبک)

2- رشد موهای زائد و ضخیم مردانه در صورت و یا حتی بدن(پرمویی)

3- لکه‌های تیره در قسمت گردن، سینه و زیر بغل

4-جوش صورت و چربی پوست

5- بزرگ شدن تخمدان‌ها

6- ریزش بیش از اندازه موی سر

7- چاقی و افزایش وزن (به خصوص در ناحیه شکم)

 

سن ابتلا به پلی‌کیستیک 

بین ۵ تا ۱۰ درصد از زنان بین ۱۵ تا ۴۴ سال یا در طول سال‌هایی که می‌توانید بچه دار شوید، به  انواع پلی‌کیستیک مبتلا می‌شوند. بیشتر زنان در دهه ۲۰ تا ۳۰ سالگی متوجه می‌شوند که به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند، زمانی که برای باردار‌شدن مشکل دارند و به پزشک خود مراجعه می‌کنند. اما سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است در هر سنی پس از بلوغ اتفاق بیفتد.

 

انواع پلی‌کیستیک

همه علائم تنبلی تخمدان معمولا در افراد دیده نمی‌شود. با توجه به وضعیت فرد و شدت بیمار، علائم تنبلی تخمدان می‌تواند شدید یا خفیف باشد. برخی از علائم مانند رشد موهای زائد در بدن یا صورت، تاری دید، دیابت و کاهش وزن غیر منتظره معمولا از علائم تنبلی تخمدان شدید هستند که در صورت مشاهده آن‌ها حتما باید به پزشک مراجعه کرد. در ادامه با ما همراه باشید تا انواع پلی‌کیستیک را با هم بررسی کنیم.

 

1- پلی کیستیک مقاوم به انسولین

یکی از انواع پلی‌کیستیک، پلی کیستیک مقاوم به انسولین است. در شرایط نرمال، هورمون انسولین بعد از خوردن افزایش پیدا می‌کند. این هورمون باعث تحریک کبد و عضلات می‌شود تا قند در خون تبدیل به انرژی شود. همین امر باعث می‌شود قند خون کاهش یابد و سپس انسولین نیز کاهش یابد. در شرایط نرمال، هم قند و هم انسولین در آزمایش خون نرمال دیده می‌شوند.
در هنگام مقاومت انسولین، قند خون ممکن است نرمال باشد، اما انسولین بالا باشد. اما چرا؟ چون پانکراس باید انسولین بیشتری را بسازد. انسولین بیشتر باعث ایجاد التهاب می‌شود و در نتیجه وزن افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند منجر به دیابت نوع دو شود. انسولین بیش از حد یک محرک فیزیولوژیکی سندرم تخمدان پلی‌کیستیک محسوب می‌شود.

 * پیشنهاد می‌کنیم مقاله “پلی‌کیستیک مقاوم به انسولین چیست” را مطالعه بفرمایید. اطلاعات جامعتر و بیشتری  برای درمان این بیماری بدست خواهید آورد*

 

2- پلی‌کیستیک التهابی یکی از انواع پلی‌کیستیک

اغلب میزان هورمون های التهابی در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک افزایش یافته است.

اضافه وزن هم می تواند با افزایش هورمون های التهابی در ارتباط باشد. مطالعات، هورمون های التهابی بالا را با سطح بالای آندروژن مرتبط کرده است.

 

3- پلی کیستیک آدرنالی (استرسی)

مطالعات می گویند که از۲۷ درصد تا حدود ۵۰ درصد از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا به افسردگی هستند ، در حالی که حدود ۱۹ درصد از زنان بدون  پلی کیستیک تخمدان (PCOS)  این علایم را دارند.

گروهی از علایم مربوط به سطح بالای کوتیزول در زنان می‌باشند. آنها دچار چرخه‌های قاعدگی نامنظم، از دست‌رفته یا طولانی مدت ، بی خوابی ، بدخوابی ، اختلالات خلقی ،…..می‌شوند.

4- پلی‌کیستیک وابسته به تیروئید

دوره­‌های عادات ماهیانۀ نامنظم یکی از علائم اصلی در  انواع پلی‌کیستیک است. در این بیماری به دلیل افزایش هورمون­های آندروژنی (هورمون­های جنسی مردانه)، در تخمک ‌گذاری و قاعدگی‌های منظم اختلال ایجاد می­‌شود. افزایش رشد موهای صورت، ضخیم‌شدن موها و آکنه‌های صورت از دیگر علائم این سندرم هستند.

تیروئیدیت هاشیموتو شایع­ترین علت کم‌کاری تیروئید است. این بیماری در اثر حملۀ اشتباهی سیستم ایمنی بدن به غدۀ تیروئید ایجاد می‌­شود. به این دسته از بیماری‌ها خودایمنی می‌گویند. در اثر این حمله، توانایی ساخت هورمون­‌های تیروئیدی در این غده کاهش می­‌یابد که موجب کم‌کاری تیروئید می‌­شود. علائم کم کاری غده‌ی تیروئید عبارت‌اند از: خستگی، افزایش وزن، ریزش مو و دوره‌­های عادات ماهیانۀ نامنظم.

5- پلی‌کیستیک ترکیبی یکی از انواع پلی‌کیستیک

اگر شما در بین علائم فوق ترکیبی از موارد را مشاهده می‌کنید، احتمالا دچار یکی از انواع پلی‌کیستیک، بنام پلی‌کیستیک ترکیبی هستید.

اما نگران نباشید، ابتلا به پلی کیستیک پایان راه نیست و پیشنهاد و تجربه به شما این نوید را می‌دهد که اصلاح سبک زندگی می‌تواند درمان قطعی انواع پلی کیستیک باشد.

 

 

درمان انواع پلی‌کیستیک با اصلاح سبک زندگی

بعضی تغییرات در سبک زندگی در بهبود نسبی  مؤثر است. برای مثال ورزش کردن و افزایش تحرک روزانه یکی از این موارد است که اگر با یک برنامه غذایی مناسب و کم کربوهیدرات همراه باشد در کاهش مقاومت به انسولین تأثیر چشمگیری دارد. بسیاری از متخصصین سلامت حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته را ایده‌آل می‌دانند. هر اقدام مناسبی مثل افزایش فعالیت روزانه، کاهش مصرف شیرینی و شکلات و اصلاح برنامه غذایی که در راستای کاهش وزن صورت گیرد در بهبود علائم بیماری مؤثر است.

علائم مرتبط با بیماری تخمدان پلی کیستیک ممکن است بر افزایش استرس تأثیر داشته باشند بنابراین یادگیری تکنیک‌های آرام‌سازی ذهن مثل یوگا و مراقبه در بهبود شرایط جسمانی و روانی نقش مفیدی دارند. برای اینکه تغییرات پایدار در سبک زندگی خود ایجاد کنید باید یک برنامه اصلاح سبک اختصاصی برای خود داشته باشید.

بتهرین راه درمان این بیماری این است که پزشک تشخیص دهد، پلی‌کیستیک شما جزو کدام دسته از انواع پلی‌کیستیک قرار دارد و سپس برنامه اصلاح سبک اختصاصی به شما خواهد داد.

 

مواردیکه انواع پلی‌کیستیک باید در رژیم غذایی خود به آنها توجه کنند:

1. از غذایی که می‌خورید لذت ببرید.
2. برنامه غذایی متعادل باشد یعنی تمام گروه‌های غذایی در رژیم غذایی بگنجانید.
3. به مقدار مصرف غذا و کالری دقت داشته باشید.
4. نسبت به مصرف کربوهیدرات حساس باشید و آن را به کمترین میزان ممکن برسانید.
5. میوه و سبزیجات بیشتر میل نمائید.
6. از خوردن مواد غذایی پرچرب و قندی خودداری کنید.
7.  از دمنوشهای مناسب برای پلی‌کیستیک  استفاده کنید و مایعات فراوان بنوشید.
8. وعده‌های غذایی را حذف نکنید.

سخن پایانی: