بلوغ زودرس، به این معنی است که یک پسر یا دختر خیلی زودتر از زمان طبیعی بلوغ جنسی، علائم آن را تجربه می‌کنند. بلوغ به طور متوسط در دختران بین ۸ تا ۱۳ سال و در پسران بین ۹ تا ۱۴ سال شروع می‌شود. اما بلوغ زودرس در سن ۸ تا ۹ سالگی دیده می‌شود.این بیماری معمولاً منجر به مشکلات طولانی مدت نمی‌شود و معمولا تأثیرات آن تا بزرگسالی باقی نمی‌ماند.
تغییرات بلوغ شامل رشد سریع استخوان‌ها و عضلات، تغییر در شکل و اندازه‌ی بدن و توانایی تولید مثل است. با درمان و مشاوره‌ی مناسب، کودکان می‌توانند دوره‌ی بلوغ و بزرگسالی شاد و سالمی داشته باشند. چانچه دوست دارید راجع به بلوغ زودرس و راههای درمان آن بیشتر بدانید با ما همراه باشید.
بلوغ چیست؟
همانطور که می‌دانید در این دوره پسران یا دختران در حال رشد، فرایند بلوغ جنسی را طی می‌کنند. بلوغ شامل یکسری مراحل جسمی است که منجر به دستیابی به باروری و ایجاد خصوصیات جنسی ثانویه، ویژگی‌های جسمی مرتبط با مردان و زنان بالغ می‌شود. در حالیکه بلوغ شامل مجموعه‌ای از تحولات بیولوژیکی یا جسمی است، این روند همچنین می‌تواند بر رشد روانی – اجتماعی و عاطفی نوجوان تأثیر بگذارد. سن طبیعی بلوغ دختران ۷ تا ۱۳ سال و بلوغ پسران ۹ تا ۱۴ سال است. اگر بلوغ در دختران قبل از سن ۷ سالگی و در پسران قبل از سن ۹ سالگی رخ بدهد، بلوغ زودرس رخ داده است.
بلوغ زودرس چیست؟
اگر دخترها قبل از 8 سالگی و پسرها پیش از 9 سالگی به بلوغ برسند به آن بلوغ زودرس می گویند. در بلوغ زودرس میزان گنادوتروپین ها افزایش یافته، بنابراین میزان استروژن و تستسترون زیاد می شود که سبب بروز صفات ثانویه جنسی در دخترها و پسرها می گردد. اگرچه این بیماری در بسیاری از موارد بدون علت می باشد، اما عواملی مانند بیماری های ژنتیکی، علل محیطی و اختلال در عملکرد تخمدان ها، بیضه ها، اختلالات تیروئیدی، عفونت، تومورهای مغزی و استفاده از بعضی داروها می توانند سبب بلوغ زودرس شوند. از دیگر عوامل ایجاد کننده این بیماری افزایش وزن می باشد.
علائم بلوغ زودرس در دختران:
1- بزرگ شدن و رشد سینه (اولین نشانه در دختران) و
2- پریود زودهنگام در سنین ۸ تا ۹ سالگی
علائم بلوغ زودرس در پسران:
1- رشد و بزرگ شدن بیضه‌ها، آلت تناسلی و کیسه‌ی بیضه
2- بَم شدن زودهنگام صدا (آخرین نشانه‌های بلوغ پسران).
چطور بلوغ زودرس را تشخیص بدیم؟
جدا از بررسی تاریخچه خانوادگی، معاینه، آزمایش خون و رادیوگرافی از استخوان های دست و پا که از مهمترین اقدامات تشخیص بلوغ زودرس می‌باشند.
تست های تکمیلی که جهت تشخیص بلوغ زودرس انجام می‌شود به شح زیر است:
1- MRI-مغزی:
جهت شناسائی آنومالی های مغزی از MRI مغزی استفاده می شود.
2- آزمایش تیروئید در تشخیص بلوغ زودرس:
اگر فردی علائمی از قبیل احساس خستگی، حساسیت به سرما، یبوست، خشکی پوست و رنگ پریدگی داشته باشد انجام آزمایش تیروئید برای او تجویز می گردد.
3- سونوگرافی
در دختران برای بررسی کیست‌های تخمدانی یا تومور تجویز کند.
عوارض بلوغ زودرس
مهمترین آسیب بلوغ زودرس آسیب‌های روحی است. به‌خصوص با احساس خجالت و مسخره شدن از سوی همکلاسی‌ها و سایر عوارضی که این اختلال به‌دنبال دارد، فرد ممکن است در آینده به مشکلات جدی دچار شود. از جمله شایع‌ترین عوارض آن عبارتند از:
۱. کوتاهی قد
کودکان دچار این بلوغ اغلب قد کوتاه و وزن بالا یا اندام‌های ریزه‌ای دارند. برعکس عده‌ای نیز بسیار قد بلندتر از هم سالان خود بوده و باعث تفاوت آن‌ها می‌شود. زمانی که بلوغ به پایان برسد، رشد نیز متوقف می‌شود. اگر بلوغ زودهنگام باشد، روند رشد در سنین پایین‌تر متوقف شده و باعث کوتاهی قد می‌شود.
۲. مشکلات روحی و روانی و رفتاری
براساس مطالعات بلوغ زودهنگام رابطه مستقیم با افسردگی و پرخاشگری و مشکلات رفتاری کودکان دارد. به‌خصوص کودکانی که دچار تاخیر در رشد می‌شود، احتمالا مشکلات رفتاری شدیدتری دارند.
۳. علاقه به رابطه جنسی
بلوغ زودهنگام و ترشح هورمونهای جنسی باعث می‌شود، کودکان در سنین پایین به فعالیت جنسی علاقه پیدا کنند. تبلیغات نادرست و عدم آگاهی در این زمینه می‌تواند مشکلات بسیار زیادی از جمه بارداری نوجوانان را به‌همراه داشته باشد.
۴. اضطراب و استرس
دوران بلوغ به‌تنهایی یکی از سخت‌ترین دوران های روحی در زندگی هر فردی است. حال اگر این مورد پیش از آمادگی فرد اتفاق بیفتد با عوارض شدیدتری همراه خواهد بود. بسیاری دختران با پریود شدن در سنین پایین دچار اضطراب شده و ممکن است بر رفتار آن‌ها تا همیشه تاثیر بگذارد. این مورد برای دخترانی که زودتر از ۹ سال به دوره ماهانه می‌رسند می‌تواند مشکلات جدی در رشد و اضطراب روحی آن‌ها داشته باشد.
۶. ابتلا به سرطان سینه
تحقیقات نشان داده که دختران دچار بلوغ زودهنگام بیش از سایرین در خطر ابتلا به سرطان سینه در آینده یا نافرمی‌های سینه هستند.
تاثیر تغذیه بر بلوغ زودرس
گرچه عوامل بلوغ زودرس بسیار گسترده است اما تحقیقات زیادی به نقش تغذیه در آن اشاره کرده‌اند . در ادامه به این مسئله خواهیم پرداخت که چه ارتباطی بین تغذیه و بلوغ زودرس وجود داشته و چه غذاهایی باعث بروز این بیماری می شود .
یکی از مهمترین عوامل موثر بر این بیماری، به‌خصوص در دختران رژیم غذایی و نوع تغذیه است. عوامل بسیار زیادی بر بروز این مشکل موثر هستند اما «تغذیه» یکی از اصلی‌ترین این موارد است. از جمله غذاهایی که باعث این بیماری می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. گوشت قرمز
براساس تحقیقات دخترانی که قبل از سن بلوغ بیش از ۱۲ مرتبه در هفته از گوشت قرمز استفاده می‌کنند، دو برابر سایرین در خطر ابتلا به بلوغ زودهنگام هستند.
2. کافئین
یکی از بدترین مواد غذایی برای کودکان زیر سن رشد و حتی بزرگسالان کافئین است. این ماده به هر شکلی باعث تغییرات هورمونهای زنانه و مردانه به‌خصوص در کودکان می‌شود.
۳. غذاهای چرب و شیرین
مصرف بیش از حد فست فود و غذاهای شیرین، چاقی و سایر مشکلات را به دنبال دارد. همین مورد عاملی موثر بر بلوغ زودرس است. بنابراین باید وعده‌های غذایی این چنینی را در رژیم غذایی کودکان در سن رشد کاهش دهید. در برخی موارد حتی لبنیات پرچرب نیز باعث این بیماری و بروز جوش و آکنه‌های زودهنگام در کودکی می‌شوند.
۴. مصرف جگر مرغ
هورمونهای موجود در جگر، سنگدان، کتف و بال مرغ می‌تواند باعث تغییر سطح هورمون‌ها در کودکان سن رشد شده و بلوغ زودرس را به دنبال داشته باشد.
۵. پیاز
براساس تحقیقات انجام شده پیاز و بلوغ زودرس، با یکدیگر مرتبط هستند. این ماده غذایی حاوی هورمون‌هایی است که باعث بلوغ زودهنگام در کودکان می‌شود.
۶. سویا
سویا و سایر مشتقات حاوی مقادیر بالایی از هورمون « فیتواستروژن »( Phytoestrogen ) هستند که زمینه‌ساز بلوغ زودرس در کودکان می‌شود. بنابراین مصرف دانه‌های سویا را به بعد از سن رشد موکول کنید.
نقش طب سنتی در پیشگیری از بلوغ زودرس
- اصلاح تغذیه جهت پایین آوردن حرارت بدن
- کاهش مصرف تنقلاتی مانند چیپس، سس و فلفل
- کاهش حرارت بدن به وسیله انار و فرآورده آن مانند آش انار
- فراهم نمودن رطوبت مناسب بدن به وسیله بادام و فرآورده های آن
- ورزش کردن مداوم به ویژه برای افراد چاق
- داشتن خواب کافی و منظم برای متعادل شدن رطوبت بدن
سخن پایانی:
بدون نظر