زنان مبتلا یا مشکوک به دیابت در بارداری نیاز به مراقبت‌های خاص پزشکی دارند. این موضوع به اهمیت اصلاح سبک زندگی نیز تأکید می‌کند، زیرا علاوه بر سایر تغییراتی که بارداری در بدن زنان ایجاد می‌کند، می‌تواند بر سطح قند خون و داروهای دیابت نیز اثرگذار باشد.
اصلاح سبک زندگی با مصرف یک تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم می‌تواند کمک کند تا سطح قند خون در مرزهای طبیعی باقی بماند. اگر شما قصد دارید اقدامات لازم برای یک بارداری مطمئن را داشته باشید، برای حفظ سلامت خود و نوزادتان بهتر است حتماً با پزشک مشورت کنید و نقش اصلاح سبک زندگی را در مدیریت دیابت خود در این دوران مهم قرار دهید.
انتخاب بهترین راهکارها و تصمیم‌گیری‌های درست در این دوران حیاتی برای سلامت شما و نوزادتان است. از همین رو، ما در این مقاله به شما اطلاعاتی جامع و کارآمد ارائه خواهیم داد تا بتوانید با اطمینان بیشتری به سفر بارداری خود ادامه دهید. بگذارید با هم، به دنیایی از اطلاعات علمی و تجربی وارد شویم تا بهترین راه‌حل‌ها و راهکارهای اصلاح سبک زندگی و مدیریت دیابت در بارداری را کشف کنیم.”
دیابت در بارداری چیست؟
دیابت در بارداری ممکن است قبل از بارداری نیز وجود داشته باشد ولی اولین بار در طی بارداری شناسایی گردد. متاسفانه در صورت عدم درمان، می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را در عرض ۱۵ – ۲۰ سال آینده در زنان باردار افزایش دهد. اگر دیابت بارداری خوب مدیریت نشود کودک را نیز در معرض ابتلا به این بیماری قرار میدهد و مادر و کودک هر دو، دچار عوارض جانبی آن در دوره بارداری و بعد از زایمان خواهند شد.
زمان تشخیص دیابت در بارداری
تشخیص دیابت در بارداری برای تشخیص نشانه‌های دیابت در بارداری، زنان باردار باید هر چند وقت یک بار آزمایش غربالگری انجام بدهند. اگر اصلا سابقه دیابت ندارید و در اوایل دوره بارداری سطح قند خون تان نرمال است، پزشک در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری آزمایش غربالگری انجام میدهد.
عوارض دیابت در بارداری
عوارض دیابت در دوران بارداری چندین تأثیر جانبی روی سلامت مادر و جنین دارد. این عوارض شامل افزایش وزن نوزاد هنگام تولد، افزایش احتمال مرده زایی در چهار هفته آخر بارداری، زایمان زودرس و سندرم زجر تنفس نوزاد، کاهش قند خون نوزاد هنگام تولد و افزایش احتمال تشنج می‌شوند. فرزندان زنان مبتلا به دیابت در دوران بارداری نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به چاقی و دیابت نوع ۲ در آینده قرار می‌گیرند.
بالا بودن سطح قند خون در مادران باردار غیردیابتی نیز احتمال بروز نارسایی قلبی در نوزادان آنها را افزایش میدهد. تحقیقات نشان میدهد که در زنانی که قبل از بارداری دیابت ندارند، با افزایش سطح قند خون در مراحل اولیه بارداری، خطر به دنیا آوردن نوزاد مبتلا به نارسایی قلبی حتی هشت درصد بیشتر می‌شود.
همچنین، در صورتی که دیابت در مرحله قبل از حاملگی به درستی مدیریت نشود، خطراتی مانند سقط جنین، ناهنجاری‌های جنین، مرده زایی، و افزایش احتمال ابتلا کودک به دیابت و چاقی در دوران کودکی و بزرگسالی تقویت می‌شوند.
باید توجه داشت که دیابت در بارداری همچنین خطر عفونت‌های ادراری، زایمان زودرس، ابتلا به فشارخون بالا، زایمان سخت، و عفونت‌های رحمی را نیز افزایش میدهد. تشخیص زودرس و مدیریت دیابت در این مرحله می‌تواند به جلوگیری از این مشکلات کمک کند.
علائم دیابت در بارداری
1- تاری دید یکی از نشانه‌های دیابت در بارداری:
علائم دیابت در این دوران باید به دقت شناخته شوند. تاری دید، یکی از علائمی است که ممکن است در دیابت بارداری ظاهر شود. این حالت زمانی رخ میدهد که هورمون‌های مرتبط با بارداری با تنظیم قند خون بدن تداخل داشته باشند.
تشخیص دیابت بارداری بسیار حیاتی است، اما معمولاً به علائم دشواری افت می‌کند، چرا که علائم آن به مشکلات شایع دوران بارداری شباهت دارند. برای این منظور، آزمایش تشخیصی دیابت بارداری بسیار مهم است. در این آزمایش، خانم باردار یک محلول شیرین مصنوعی می‌نوشد تا تاثیر قند بر روی بدنش مشاهده شود.
هرچند اغلب علائم دیابت بارداری دشوار به تشخیص می‌آیند، اما برخی نشانه‌ها وجود دارند که اگر با آنها مواجه شدید، باید به پزشکتان مراجعه کنید. تاری دید از این دست نشانه‌ها است. وقتی سطح گلوکز خون بالا باشد، تاثیر آن بر ساختار چشم و تمرکز بینایی را متأثر می‌سازد و باعث مشکلات در دید می‌شود. اگر متوجه شوید که سطح قند خون شما به طور مداوم بالا است یا پس از مصرف وعده‌های غذایی بزرگ، مشکلات مزمن در دید دارید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. مداخله به موقع و مدیریت قند خون می‌تواند به بازگشت دید به حالت عادی کمک کند.
2- احساس تشنگی :
احساس تشنگی در طول بارداری معمولی است. برای افزایش حجم خون و کمک به کلیه برای بیرون راندن مواد اضافی به آب نیاز دارید اما بر اساس گفته متخصصان، افزایش تشنگی یکی از دلایل اصلی دیابت از جمله دیابت بارداری است. وقتی قند خون بالا باشد بدن از سلول‌ها آب می‌کشد تا قند موجود در خون را رقیق کند. قند خون بالا روی کلیه‌ها نیز تاثیر دارد و از جذب دوباره آب توسط آنها جلوگیری می‌کند. مطمئن شوید به اندازه کافی آب می‌نوشید تا بدنتان دچار کم آبی نشود. در دوران بارداری روزانه ۱۰ لیوان آب توصیه می‌شود. اگر بیشتر از این مقدار آب نوشیدید بهتر است با پزشکتان صحبت کنید.
3- خستگی ناشی از دیابت در بارداری :
به دلیل تغییرات هورمونی این کاملا طبیعی است که در طول بارداری احساس خستگی کنید. اما خستگی بیش از حد نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های دیابت بارداری باشد. وقتی قند بالا باشد سلول‌ها و ارگان‌های بدن نمی‌توانند برای تولید انرژی، اکسیژن و مواد مغذی دریافت کنند. خستگی یکی از روش‌های بدن است که مجبور به استراحتمان کند.
4- تهوع از مهمترین علائم دیابت در بارداری:
در طول بارداری رخ میدهد. اما در برخی موارد، حالت تهوع و استفراغ ممکن است نشانه‌ای از این بیماری باشد.
دیابت بارداری در واقع، افزایش سطح قند خون در بدن است که ممکن است منجر به تجمع قند و مواد سمی به نام کتون شود. در نتیجه، سلول‌ها قادر به بهره‌برداری از قند به عنوان منبع انرژی نمی‌شوند و این واکنش ناشی از دیابت ممکن است به تهوع و استفراغ در بانوان باردار منتهی شود.
برای تمییز بین تهوع و استفراغ معمولی در این دوران و علائم مرتبط با این بیماری، اگر حالت تهوع و استفراغ شما پس از سه ماه از شروع بارداری ادامه دارد و یا شدت آن افزایش می‌یابد، بهتر است نگرانی و مشاوره پزشکی داشته باشید.
5- افزایش ادرار بدلیل دیابت در بارداری:
خانم‌های باردار زیاد به دستشویی مراجعه می‌کنند، دلیلش هم افزایش جریان خون است که باعث بالا رفتن تولید ادرار می‌شود (فشار آوردن کودک روی مثانه نیز هست.) اما خانم‌هایی که مشکل دیابت بارداری دارند دلایل‌شان برای رفتن به دستشویی بیشتر است. وقتی کلیه به خاطر قند بالا دچار مشکل شده، مجبور است سخت‌تر کار کند بنابراین ادرار بیشتری تولید می‌کند. همینطور که قند بالا می‌رود روی ادرار نیز تاثیر می‌گذارد و باعث به وجود آمدن چرخه‌ای معیوب می‌شود: ادرار بیشتر، کم آب شدن بدن، آب خوردن زیاد.
6- کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد:
ارتباط بین وزن و دیابت بارداری موضوعی بسیار مهم است. تحقیقات نشان میدهد که اغلب خانم‌هایی که به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند، قبل از بارداری اضافه وزن داشته یا چاق بوده‌اند. بنابراین، حفظ وزن سالم قبل از بارداری از اهمیت بسیاری برخوردار است و در طول این دوران نیز باید توجه به کنترل وزن داشت. به هر حال، کاهش وزن در هر مرحله‌ای از بارداری به‌طور نادرست می‌تواند خطرناک باشد و باید حتما به پزشک معالج اطلاع داده شود.
در این بیماری، زمانی که سلول‌ها نمی‌توانند از گلوکز به عنوان منبع انرژی استفاده کنند، بدن به عنوان گرسنگی تفسیر می‌کند و اشتها را تحریک می‌کند. این وضعیت باعث ایجاد یک چرخه ناسالم می‌شود. تمام غذاهای مصرفی به‌درستی متابولیسم نمی‌شود و به صورت اضافی توسط ادرار دفع می‌شود، که منجر به کاهش وزن می‌شود.
تحقیقات نیز نشان داده است که خانم‌های چاقی که به دلیل دیابت بارداری کاهش وزن می‌کنند، اغلب نوزادی با جثه بزرگ به دنیا می‌آورند. این خانم‌ها بیشتر از بقیه ممکن است زایمان زودرس تجربه کنند.
7- عفونت‌های مکرّر در بارداری:
تحقیقات نشان داده افراد مبتلا به دیابت، بیشتر در خطر عفونت قرار دارند. بارداری باعث می‌شود خانم‌ها بیشتر در خطر عفونت‌های واژینال و مسیر ادراری قرار بگیرند. اگر دیابت بارداری داشته باشید این خطر افزایش پیدا می‌کند. باکتری‌ها و قارچ‌ها از گلوکز تغذیه می‌کنند بنابراین هرچه قند موجود در خون بیشتر باشد رشد، آنها نیز بیشتر خواهد شد. قند بالا همچنین در سیستم ایمنی بدن اختلال ایجاد می‌کند و تاثیرش را در مقابله با عفونت کاهش میدهد. اگر عفونت ادامه دار بود حتما با پزشک برای مشخص شدن علت اصلی صحبت کنید.برای اطلاعات بیشتر از راههای درمان آن به مقاله درمان قطعی عفونت واژن سربزنید و از مطالب آن استفاده کنید.
راههای پیشگیری از دیابت در بارداری:
تغییر سبک زندگی:
اقدام به تغییر و بهبود سبک زندگی خود کنید. این شامل کاهش استرس و اضطراب، حفظ روحیه شاد، و داشتن یک رویه زندگی بهتر است.
رژیم غذایی ماسب برای پیشگیری از دیابت در بارداری:
از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید. مصرف وعده‌های غذایی را در ساعات معین و به تعداد مناسب انجام دهید.
تحرک روزانه:
حرکت و ورزش روزانه را جزء روند زندگی‌تان کنید. حتی پیاده‌روی تند به مدت ۳۰ دقیقه در روز می‌تواند کمک بزرگی در کاهش وزن و بهبود حساسیت بدن به انسولین باشد. نیازی به عضویت در باشگاه ورزشی یا رژیم‌های غذایی خاص ندارید.
تاکید می‌شود که هرگز وزن خود را به شدت کاهش ندهید، به ویژه در دوره‌های بارداری. اگر به هر دلیلی قصد دارید وزن خود را تغییر دهید، حتماً از مشورت پزشک خود استفاده کنید. پیاده‌روی روزانه به مدت ۳۰ دقیقه اگر بدون مشکل بارداری هستید، می‌تواند انتخابی عالی باشد.
راههای درمان دیابت در بارداری
برای درمان دیابت در بارداری و تنظیم رژیم غذایی، ایجاد تغییرات مهمی در روند مصرف غذایی و سبک زندگی خود می‌تواند کمک کند. در ادامه، می‌توانید راهکارهایی برای مدیریت این بیماری از طریق رژیم غذایی و برنامه اختصاصی اصلاح سبک زندگی را مشاهده کنید:
مشاوره تغذیه:
اگر دچار دیابت بارداری هستید، به متخصص تغذیه مراجعه کنید تا برای شما یک رژیم غذایی مناسب تهیه کند. این رژیم باید شامل تنوع از مواد غذایی از جمله پروتئین، کربوهیدرات و سبزیجات در هر وعده غذایی باشد.
مدیریت وزن:
در این دوران، میزان وزن گیری باید متناسب با شاخص توده بدن (BMI) شما باشد. پزشک شما میزان وزن مناسب برای شما را تعیین می‌کند و رژیم غذایی مناسبی را پیشنهاد میدهد.
کاهش مصرف چربی:
مصرف چربی و روغن‌ها، به ویژه چربی‌های اشباع شده را کاهش دهید. به جای آن، از چربی‌های ناساتواری که از منابع گیاهی و ماهی مانند روغن زیتون، روغن مغزها و روغن آووکادو به دست می‌آیند، استفاده کنید.
استفاده از اسیدهای چرب امگا 3:
اسیدهای چرب امگا 3 که در ماهی‌هایی مانند سالمون و تون یافت می‌شوند، به بهبود التهابات و سلامتی مغز و قلب کمک می‌کنند. با این حال، مصرف ماهی در دوران بارداری نیز محدودیت‌های خود را دارد.
انتخاب مواد غذایی سالم برای دیابت بارداری:
از مصرف مواد غذایی سرخ شده، فست فود، غذاهای شور و کنسرو شده به حداقل برسید. مصرف قند، برنج، ماکارونی، شیرینی، کیک، شکلات و نوشابه را کاهش دهید. به جای آن، از آب میوه‌های طبیعی و بدون افزودن قند استفاده کنید.
مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه:
سبزیجات و میوه‌های تازه معمولاً دارای مقدار کمی کربوهیدرات و قند هستند. بنابراین، ترجیحاً آنها را به عنوان جزء اصلی وعده‌های غذایی خود انتخاب کنید.
انتخاب جو و نان جو:
جو و نان جو دو منبع فیبر غنی هستند که می‌توانند به مدیریت قند خون کمک کنند.
کاهش مصرف قند:
مصرف قند، برنج، ماکارونی، شیرینی، کیک، شکلات و نوشابه را به حداقل برسانید و به جای آن از آب میوه‌های سالم و بدون افزودن قند استفاده کنید.
تغذیه متوازن برای درمان دیابت در بارداری:
رژیم غذایی متوازن که شامل مواد غذایی مختلف از جمله پروتئین، کربوهیدرات و سبزیجات باشد، می‌تواند به کنترل قند خون و دیابت کمک کند.
سخن پایانی:
همانطور کهدر این مقاله گفته شد، بارداری یک تغییر سریع و مهم در زندگی شماست. اضافه شدن یک تشخیص جدی مانند دیابت که ممکن است بیش از حد به استرس شما اضافه کند. دیابت در بارداری می‌تواند با اصلاح سبک زندگی کنترل شود. پیشنهاد می‌شود که همواره با پزشک و متخصص خود در ارتباط باشید و تغییرات خود را به توصیه‌های پزشکی تلفیق کنید.
من مهرنوش مطیعی با بیش از ۲۵ سال سابقه مامایی در زمینه نازایی و ناباروری و درمان و پیشگیری از بیماری‌های زنان مفتخرم که همراه مامان باباهای انرژی مثبت زیادی بودم! برای آشنایی بیشتر با من می‌توانید به صفحه اینستاگرام ( مهرنوش مطیعی) سربزنید و راهکارهای اساسی برای این دوره حساس را براحتی و رایگان آموزش ببینید.
){kind=link}
بدون نظر