ناباروری چیست؟

ناباروری به معنی هرگز بچه دار نشدن، نیست اما سوال اصلی این است که مفهوم درست ناباروری چیست؟

تنها زمانی که زوجین بعد از یک سال آمار، در تمام دنیا تنها 10 تا 15 درصد از زوج‌ هایی که در سنین باروری هستند از مشکل ناباروری رنج میبرند.  نزدیکی منظم و بدون استفاده از روش های پیشگیری، باردار نشوند، تشخیص ناباروری قطعی خواهد شد.

البته لازم به ذکر است که این بازه‌ی زمانی برای خانم‌ های بالای 35 سال، شش ماه در نظر گرفته میشود.

برخلاف باورهای خرافی ‌‌که در آن معمولاً تنها زنان را مسئول ناباروری می‌دانستند، علل ناباروری حاصل از وجود مشکل در یکی از زوجین ، هر دوی آن‌ ها و یا ترکیبی از عواملی باشد که از باردار شدن یا ادامه یافتن بارداری جلوگیری می‌کنند.

انواع ناباروری

انواع ناباروری عبارت است از :

1_ناباروری اولیه: این نوع از ناباروری زمانی اتفاق می‌افتد که فرد تا به حال موفق به بارداری نشده است، که این نوع از ناباروری میتواند به دلیل عوامل مادرزادی یا اکتسابی باشد.

2_ناباروری ثانویه : این نوع از ناباروری زمانی اتفاق می‌افتد که فرد پس از یک تجربه بارداری (چه بارداری موفق، چه بارداری ناموفق و سقط)، دیگر باردار نمیشود.

علت ناباروری چیست ؟

در صورتی که هر کدام از این فاکتورهای مهم و دخیل در بارداری به درستی عمل نکنند، میتوانند یک علت ناباروری باشند.

مهمترین علت باردار نشدن، عدم کارکرد صحیح دستگاه تولید مثل است؛ این موارد عبارتند از:

– عدم تولید اسپرم سالم در مرد: عدم تولید اسپرم سالم از شایع‌ترین علل ناباروری مردان است که شامل اختلال در شکل، تحرک و تعداد اسپرم میباشد.

– عدم تولید تخمک سالم در زن: وجود اختلال در تخمک گذاری و نداشتن تخمک سالم، یکی از اصلی‌ترین علل ناباروری زنان میباشد که دلایل مختلفی دارد.

– انسداد لوله ‌های رحمی: وجود انسداد در یکی از لوله‌های رحمی یا هر دوی آنها، از دیگر علل ناباروری زنان میباشد و بسیار حائز اهمیت است. زیرا اسپرم از طریق این لوله‌ها به تخمک میرسد.

– عدم توانایی اسپرم در بارور کردن تخمک: یکی دیگر از علل ناباروری مردان، عدم توانایی اسپرم در نفوذ به غشای تخمک و بارور کردن آن میباشد.

– عدم توانایی تخمک بارور در لانه گزینی در رحم: یکی دیگر از علل ناباروری زنان، نداشتن توانایی تخمک در لانه گزینی در دیواره رحم می‌باشد که این مشکل، به خوبی با روش های درمان ناباروری برطرف می‌گردد.

فاکتورهای مورد نیاز در قدرت باروری مردان

ناباروری مردان فرآیندی پیچیده است و برای اینکه یک مرد بتواند توانایی باروری داشته باشد، فاکتور‌های زیر لازم است:
–   تولید اسپرم سالم: این مسئله شامل رشد و تشکیل اندام‌های تناسلی مردانه در دوران بلوغ است. حداقل یکی از بیضه‌های مرد باید به درستی کار کند و بدن باید تستوسترون و سایر هورمون‎ها را برای تحریک و حفظ تولید اسپرم تولید کند.
–   انتقال اسپرم به داخل مایع منی: هنگامی که اسپرم در بیضه تولید می‎شود، لوله‌هایی ظریف آن را حمل می‎کنند تا زمانی که با مایع منی مخلوط شده و از آلت تناسلی خارج شوند.
–   وجود اسپرم کافی و با کیفیت در مایع منی: در صورت کم بودن تعداد اسپرم در مایع و یا نداشتن شکل طبیعی، احتمال اینکه یکی از این اسپرم‌ها بتوانند تخمک را بارور کند، کاهش می‎یابد. اسپرم باید عملکرد داشته باشد و قادر به حرکت باشد. اگر حرکت یا عملکرد اسپرم غیر طبیعی باشد، ممکن است اسپرم نتواند به تخمک خانم برسد یا به آن نفوذ کند.

علت ناباروری مردان

–    عفونت مردان: برخی از عفونت‌ها می‌توانند در تولید اسپرم یا سلامت اسپرم اختلال ایجاد کنند و یا باعث ایجاد زخم شوند که عبور اسپرم را مسدود ‌کند.

–    مشکلات انزال: شامل عدم انزال و  انزال رتروگراد میباشد انزال رتروگراد زمانی اتفاق می‎افتد که منی در حین ارگاسم به جای بیرون آمدن از نوک آلت تناسلی وارد مثانه شود.

–    سرطان و تومورها: سرطان می تواند یکی از علل ناباروی مردان باشد که می‌تواند به طور مستقیم بر اندام های تناسلی مردانه تأثیر بگذارد.

–    مشکلات هورمونی: مشکلات هورمونی در مردان می‎تواند ناشی از اختلالات خود بیضه‌ها یا ناهنجاری‌هایی باشد که بر سایر سیستم‌های هورمونی از جمله هیپوتالاموس، هیپوفیز، تیروئید و غدد فوق کلیوی تأثیر می‌گذارد.

–    نقص لوله های انتقال اسپرم‎ بر: انسداد لوله ‎های اسپرم‎ بر به دلایل مختلف، از جمله آسیب ناخواسته ناشی از جراحی، عفونت های قبلی، تروما یا رشد غیر طبیعی، مانند فیبروز کیستیک یا شرایط ارثی مشابه

–    مصرف برخی داروهای خاص: استفاده طولانی مدت از استروئیدهای آنابولیک، داروهای سرطان (شیمی درمانی)، برخی داروهای آرتریت و برخی داروهای دیگر

–    انجام برخی جراحی ها در گذشته: برخی از جراحی‌ها ممکن است مانع از وارد شدن اسپرم در انزال شود. از جمله وازکتومی، جراحی کیسه بیضه یا پروستات و جراحی‌های بزرگ شکم که برای سرطان‌های بیضه و رکتوم انجام می‌شود.

علل محیطی دخیل در ناباروری مردان

–    قرار گرفتن بیش از حد در معرض برخی از مواد شیمیایی مثل آفت کش ها، علف کش ها، حلال های آلی و مواد رنگ
–    قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین
–    اشعه ایکس
–    گرم شدن بیش از حد بیضه ها
–    نشستن ، پوشیدن لباس های تنگ یا کار با لپ تاپ برای مدت طولانی
–    استفاده از سیگار یا مواد مخدر
–    مصرف الکل
–    چاقی

علت ناباروری زنان

علت ناباروری زنان بسیار متعدد می باشد که از جمله آن می توان موارد زیر را نام برد:

– اختلالات تخمک گذاری: هورمون های تولید مثل توسط هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز یا مشکلات در تخمدان می تواند باعث اختلالات هومونی و اختلال در تخمک گذاری شود.

این عوامل دخیل در اختلال تخمک گذاری عبارتند از سندرم تخمدان پلی کیستیک، اختلال عملکرد هیپوتالاموس، نارسایی اولیه تخمدان و هیپرپرولاکتینمی؛

– آسیب به لوله های فالوپ: لوله‌های فالوپ آسیب دیده یا مسدود شده از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می کنند و یا مانع از عبور تخمک بارور شده به داخل رحم میگردند.

علل آسیب یا انسداد لوله فالوپ: بیماری التهابی لگن، عفونت رحم و لوله‌های فالوپ، جراحی در شکم یا لگن و بارداری خارج از رحمی

– اندومتریوز: اندومتریوز زمانی اتفاق می‌افتد که بافتی که به طور معمول در رحم رشد میکند، در مکان های دیگر شروع به رشد کردن کند.

علائم ناباروری چیست؟

علائم ناباروری همیشه به صورت آشکار در بدن نمایان نمی شوند. یک زوجی که قصد بارداری ندارند، ممکن است مشکلات باروری داشته باشند و از مشکل خود بی اطلاع باشند. اگر همین زوج از مشکل خود آگاه بودند، شاید زودتر اقدام به بارداری میکردند. در حالی که ممکن است تشخیص ناباروری دشوار باشد، در اینجا برخی از علائم که ممکن است به مشکلات باروری اشاره کند را بررسی میکنیم:

علائم ناباروری مردان چیست؟

– کم بودن حجم مایع منی.

– شفاف و آبکی بودن مایع منی.

– کاهش میل جنسی.

– مشکلات نعوظ.

– داشتن سابقه جراحی بیضه یا آلت تناسلی.

– تغییر در رشد موها.

– رشد غیرطبیعی پستان‌­‌ها.

زنانی با سن کمتر از35 و دارای شرایط زیر باید خیلی زودتر از یک سال تجربه باردار نشدن، به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند:

–    اختلالات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک، پرولاکتین بالا، پرکاری یا کم کاری تیروئید

–    ناهنجاری‌های رحم از جمله وجود پولیپ و فیبروم و انسداد لوله‌های فالوپ یا جلوگیری از کاشت تخمک بارور شده در آن.

–    آسیب یا انسداد لوله فالوپ که معمولاً در اثر عفونت مقاربتی، اندومتریوز و یا چسبندگی ایجاد میشود.

–    زمانی که بافت آندومتر در خارج از رحم رشد کرده و ممکن است بر عملکرد تخمدان‌ها، رحم و لوله‌های فالوپ تأثیر بگذارد.

–    نارسایی اولیه تخمدان عوامل خاصی با یائسگی زودرس مرتبط هستند، از جمله بیماری‌های سیستم ایمنی، شرایط ژنتیکی خاص مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی.

–    چسبندگی اعضای لگن پس از عفونت لگن، آپاندیسیت، اندومتریوز و یا جراحی شکم و لگن.

–    سرطان و درمان آن با پرتودرمانی و شیمی درمانی.