یبوست یک عارضه شایع و البته ناخوشایند دوره بارداری است. توصیه‌هایی وجود دارد که به کنترل یبوست در بارداری کمک می‌کند. در این مقاله سعی داریم به سوالات متداول درباره یبوست بارداری پاسخ دهیم و راهکارهای مناسب درمانی رو به شما پیشنهاد دهیم. چنانچه باردار هستید و مشکل یبوست شما را آزرده خاطر کرده است، به شما پیشنهاد میدهیم برای لحظاتی کوتاه همراه ما باشید تا به درمان آن کمک کنید.

یبوست چگونه بوجود  می‌آید؟

همه افراد حداقل یک بار در طول عمر خود دچار یبوست می‌شوند. یبوست به حالتی گفته می‌شود که در آن، پسماند مواد غذایی به جای خروج از بدن در روده‌ می‌ماند و سفت می‌شود. این شرایط تجربه بسیار ناخوشایندی است و به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. در دوران بارداری، درواقع تغییرات هورمونی این دوره احتمال ابتلا به یبوست را افزایش می‌دهند.

یبوست در بارداری از چه زمانی شروع می‌شود؟

در دوران بارداری، سطح هورمون‌های بدن ازجمله پروژسترون و استروژن برای حفظ جنین تغییر می‌کنند. یبوست معمولاً در ۳ ماهه اول بارداری ایجاد می‌شود. گاهی برخی از زنان باردار از همان‌ ماه اول دچار یبوست می‌شوند. یبوست در ۳ ماهه سوم دوران حاملگی شدیدتر است، زیرا در این زمان جنین سنگین بوده و فشار زیادی به روده‌ها وارد می‌کند. برخی از زنان ممکن است تا ۳ ماه بعد از تولد نوزاد همچنان به یبوست مبتلا باشند. حدود ۱۶ تا ۳۹ درصد زنان باردار یبوست بارداری را تجربه می‌کنند. البته زمان شروع یبوست در زنان مختلف با هم متفاوت است.

علائم یبوست در بارداری

علائم یبوست در دوران بارداری دقیقاً مانند علائم یبوست عادی است. این علائم عبارت است از:

1- کاهش تعداد مراتب دفع مدفوع

2- سختی و دردناکی دفع مدفوع

3- مدفوع خشک و بسیار سفت

4- شکم متورم و اغلب نفاخ

نکته مهم: اگر این علائم را برای بیشتر از دو هفته تجربه کردید، حتماً به دکتر متخصص مراجعه کنید.

 

عوارض یبوست در بارداری

لازم نیست نگران باشید که یبوست در بارداری روی کودک شما تأثیر منفی بگذارد. زیرا عوارض ناراحتی روده مادر به نوزاد منتقل نمی‌شود. در بیشتر موارد، یبوست در بارداری کوتاه‌مدت است و بدون درمان یا با حداقل درمان برطرف می‌شود. با این حال در موارد نادر، یبوست طولانی‌مدت می‌تواند باعث نهفتگی مدفوع شود.

در صورت عدم کنترل این شرایط، احتمال بروز نفخ، ناراحتی معده، شقاق مقعد، بواسیر (هموروئید) یا افتادگی رکتوم وجود دارد. بنابراین، یبوست در بارداری خطرناکه و باید درمان شود. خوشبختانه امروزه امکان درمان سریع یبوست در بارداری وجود دارد.

 

 

دلایل ایجاد یبوست در بارداری

یبوست در بارداری به دلایل مختلفی می‌تواند ایجاد شود که عبارتند از:

 

1- سنگینی رحم و بزرگ شدن جنین

همان‌طور که اندازه جنین بیشتر و بیشتر می‌شود، رحم سنگین‌تر می‌شود. سنگینی رحم، فشار بیشتری به روده‌ها وارد کرده و خروج پسماند مواد غذایی را از بدن دشوارتر می‌کند.

 

2-افزایش ترشح هورمون پروژسترون

یکی از دلایل اصلی یبوست و دیگر علائم بارداری، تغییر سطح هورمون‌ها است. در طی بارداری، بدن هورمون پروژسترون بیشتری تولید می‌کند. پروژسترون منجر به شل‌شدگی عضلات صاف بدن، مثل عضلات معده و روده می‌شود. درنتیجه حرکت عضلات روده بسیار کند شده و غذاها مدت بیشتری در روده بزرگ باقی می‌مانند. در این زمان، کولون حداکثر رطوبت را از غذا جذب می‌کند و پسماند آن بسیار سفت و سخت می‌شود. درنتیجه دفع مدفوع برای فرد بسیار سخت و دردناک می‌شود.

 

3-یبوست در بارداری بدلیل مصرف آهن

یکی از مکمل‌های مهم برای زنان باردار، مکمل آهن است. مصرف مکمل آهن، به بدن در ساخت خون لازم برای گردش اکسیژن در بدن جنین و مادر کمک می‌کند. بااین‌حال آهن زیادی می‌تواند کار باکتری‌های مفید موجود در روده را مشکل کند. به‌این‌ترتیب باکتری‌ها نمی‌توانند مانند قبل مواد غذایی را تجزیه کنند. علاوه بر این مصرف ناکافی مایعات، نرم کردن مواد زائد را در روده سخت می‌کند. به‌این‌ترتیب، ضایعات مواد غذایی در روده تجمع کرده و یبوست را ایجاد می‌کنند.

 

4-سبک نادرست زندگی

سبک زندگی و رژیم غذایی، مقدار مایعاتی که در روز می‌نوشید و میزان تحرک شما در طول روز همگی در ایجاد یبوست نقش دارند.

متاسفانه بسیاری از محصولات کارخانه‎ای مانند ماکارونی، کیک، شیرینی و نان سفید بر اثر تصفیه شدن، فیبر خود را از دست داده و مانند گچ سفت می‌شود؛ در نتیجه مصرف این مواد نه تنها این مشکل را حل نمی‌کند، بلکه زنان باردار را بیش‌تر مستعد یبوست قرار می‌دهد.

اکثر زنان باردار فیبر کافی نمی‌خورند، به اندازه لازم آب نمی‌نوشند و کم‌تحرک هستند. داشتن یک برنامه زندگی سالم در دوران بارداری می‌تواند از بروز عوارض این دوران به‌خوبی جلوگیری کند.

 

درمان یبوست در بارداری بدون حتی یک عدد قرص!

اگر یبوست در بارداری ناشی از سبک غلط زندگی باشد، در خانه و با درمان‌های خانگی و سنتی و اصلاح سبک زندگی صحیح قابل برطرف شدن است. در این حالت، پیشگیری و درمان با  تنظیم و دریافت برنامه اصلاح سبک اختصاصی شما (اصلاح عادات نادرست تغذیه‌ای و بی‌تحرکی) و اتخاذ تدابیر غذایی (مصرف میوه، سبزی و غذاهای ملین)  انجام می‌شود.

 

 

درمان یبوست در بارداری با برنامه غذایی

• مصرف بیشتر میوه، سبزی و مواد گیاهی ملین
• مصرف محدود و کم گوشت قرمز، ماهی و تخم مرغ
• منع مصرف نان‏‌هاى شیرینى، گوشت مانده، قهوه، شکلات، مشروبات، کاکائو و نظایر آن
• مصرف کم یا عدم مصرف شیر ( ماست بواسطه اسید لاکتیک خود مانع نمو میکروب و موجب ضد عفونى آن بوده و مصرف آن جایز مى‏‌باشد)
• استفاده از خوراکی‌های طبیعی و غذاهایی که در خانه تهیه می‌شوند و ملین هستند مانند مصرف سوپ مرغ با کمی روغن بادام شیرین، یا مصرف آش ماش
• مصرف آب بیشتر در طول روز خصوصاً در تابستان
• مصرف آب ولرم در ناشتا
• منع مصرف فست فودها، غذاهای شور، غذاهای دارای ادویه جات تند، غذاهای سرخ کرده و غذاهای فرآوری شده
• پرهیز از مصرف مواد قابض مانند آب یخ، بستنی زیاد و میوه های قابضی مانند به و گلابی(البته در مقالات طب جدید آمده است که مصرف روزانه ۱۵۰ سی سی آب گلابی به مدت ۱۴ روز بسیار به رفع یبوست کمک می‌کند)
• خوردن غذا در ساعات معین و زیاد جویدن آن (جهت آغشته شدن با بزاق و دفع راحت)
• مصرف کم ملیناتی چون: تخم کتان، اسپرزه، آگارآگار و روغن کرچک خالص

 

درمان یبوست در بارداری با برنامه ورزشی مناسب

• بهره‌گیری از هوای آزاد و پیاده روی و قدم زدن در این هوا
• پرهیز از توقف در یکجا و انجام ورزش‌های ملایمی چون دوچرخه سواری، قایقرانی
• انجام ورزش‌های تقویت کننده عضلات شکم مانند ورزش‌های سوئدی (پلانک، شنا سوئدی و …) در صورتی که از حد تعادل خارج نگردد.

 

سخن پایانی:

یکی از این فراز و نشیب هایی که  دغدغه بسیاری از مادران است، یبوست در بارداری است. از اینرو بدلیل اهمیت این موضوع برای مادران باردار این رونوشت را برای شما عزیزان گرداوری شده است.

شاید وقتی از بیرون به این مرحله ی پر فراز و نشیب بنگرید، احساس می کنید دوران بارداری بسیار سخت و زجر آور است.

نه این واقعیت ندارد!!! اتفاقات لذت بخش زیادی در طول این مسیر هم ایجاد می شود. همچنین جای نگرانی وجود ندارد!!! با رعایت مراقبت های دوران بارداری، توجه به گوشزدهای متخصص مامایی، استفاده از تجربیات بزرگان و… می توانید این مرحله را با موفقیت و با کمترین عارضه ی ممکن به پایان برسانید. ماما می‌تواند در طول این دوره به شما راهنمایی کند و در حفظ سلامت شما و جنین تأثیر بسزایی داشته باشد.یک ماما خبره می‌تواند به درستی در زمینه مشاوره و آموزش در تغذیه، تمرین، بهداشت و روانشناسی تا همراهی در زمان زایمان و پسازایمان و پشتیبانی لازم را به شما ارائه دهد.

 

 

من مهرنوش مطیعی با بیش از ۲۵ سال سابقه مامایی در زمینه نازایی و ناباروری مفتخرم که همراه مامان باباهای انرژی مثبت زیادی بودم! برای آشنایی بیشتر با من می‌توانید به صفحه اینستاگرام ( مهرنوش مطیعی) سربزنید و راهکارهای اساسی برای این دوره حساس را براحتی و رایگان آموزش ببینید.