اندومتریوز یک اختلال شایع در سنین باروریست، که در آن پوشش رحم که اندومتر نامیده می‌شود، در خارج از رحم و روی تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی و سایر مناطق دستگاه تولید مثل رشد می‌کند. در صورتیکه این بافت در تخمدان‌ها رشد کند، به آن کیست شکلاتی، اندومتریوما یا اندومتریوم گفته می‌شود. به هرحال این کیست‌ها به جای رحم، درون تخمدان‌ها قرار دارند و علامتی از ابتلا به اندومتریوز هستند. درمان آندومتریوز کمک بسیاری به پیشگیری از ابتلا به کیست اندومتریوما می‌کند. در این مقاله سعی داریم شما را با علائم کیست‌های اندومتریوما، تشخیص و درمان آنها آشنا می‌کنیم.

فرق اندومتریوز با کیست اندومتریوما در چیست؟

همه افرادی که عادت ماهانه می‌شود، ممکن است به اندومتریوز مبتلا شود؛ اما  فقط افراد مبتلا به اندومتریوز به اندومتریومای تخمدان مبتلا می‌شوند. اگر بین ۲۵ تا ۴۰ سال سن دارید، احتمال ابتلا به آندومتریوز در شما بیشتر است.

انجمن آمریکایی طب تولید مثل (ASRM) چهار مرحله مختلف آندومتریوز را شناسایی کرده است. اینکه در چه مرحله‌ای هستید، بستگی به مقدار بافت آندومتر ، ویژگی‌های آن و میزان عمق و چسبیدن آن در اندامی که کیست در آن یافت می‌شود (مانند تخمدان) دارد. در واقع، اندومتریوما نوعی اندومتریوز شدید است. اگر اندومتریومای تخمدان دارید، در مرحله ۳ یا ۴ اندومتریوز هستید.

• مرحله ۱: در بدن شما مقدار کمی بافت وجود دارد، که عمدتاً در سطح اندامی قرار دارد، که این کیست در آن یافت شده است.
• مرحله ۲: بافت بیشتری نسبت به مرحله ۱ در بدن شما وجود دارد. همچنین مقداری از آن بافت در بدن شما جاسازی شده و چسبیده است.
• مرحله ۳: بافت‌های زیادی در بدن وجود دارد که عمیقاً جاسازی شده‌اند و چسبیده‌اند، اندومتریوم های کوچک در این مرحله قرار می‌گیرند.
• مرحله ۴: بافت‌های زیادی در بدن وجود دارد که عمیقاً به اندام چسبیده‌اند. اندومتریوم های بزرگ در این مرحله قرار دارند.

دلایل ابتلا به کیست اندومتریوما

پزشک‌ها هنوز علت دقیقی برای ایجاد اندومتریوما پیدا نکرده‌اند. رایج‌ترین نظریه این است که مقداری از بافت مشابه اندومتر که در حین قاعدگی دفع می‌شود، به عقب برمی‌گردد (قاعدگی رتروگرد) و به جای خروج از بدن از راه واژن به درون لوله فالوپ و تخمدان‌ها می‌رود.

در هر دوره قاعدگی، وقتی بدن هورمون‌هایی ترشح می‌کند که منجر به ریزش دیواره رحم می‌شوند، بافت‌های نابجای خارج رحمی (که مشابه اندومتر هستند) هم خونریزی می‌کنند و ملتهب می‌شوند. با گذشت زمان بافت‌های ملتهب و خون اطراف آن‌ها ممکن است، به کیست‌های اندومتریوما تبدیل شوند.

از جمله عوامل دیگری که احتمال ابتلا به اندومتریوز و درنتیجه کیست شکلاتی را افزایش می‌دهند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ژنتیک و ابتلا به کیست اندومتریوما:

افرادی با سابقه خانوادگی ابتلا به اندومتریوز بیشتر احتمال دارد که به آن دچار شوند.

جریان خون قاعدگی معکوس:

این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که جریان خون قاعدگی مسیر اشتباهی را طی می‌کند و به جای خروج از واژن به درون لوله‌های فالوپ (لوله‌هایی که رحم و تخمدان را به هم مرتبط می‌کند) برمی‌گردد.

بیماری‌های دستگاه ایمنی:

برخی بیماری‌های دستگاه ایمنی، به‌ویژه بیماری‌های خودایمنی ممکن است باعث اندومتریوز شوند.

جراحت:

آسیب به رحم یا ساختارهای مجاور آن با افزایش خطر ابتلا به اندومتریوز مرتبط است. برای مثال این آسیب ممکن است حین زایمان سزارین رخ بدهد.

 

علائم کیست اندومتریوما یا شکلاتی

درد یا حساسیت در ناحیه لگن شایع‌ترین علامت اندومتریوما است. علاوه بر این ممکن است هر یک از علائم زیر را هم تجربه کنید:

• قاعدگی‌های دردناک
• درد حین نزدیکی (دیس‌پارونی)
• درد حین ادرار یا دفع مدفوع
• احساس نیاز بیشتر به دفع ادرار
• درد کمر
• تهوع
• استفراغ
• نفخ

کیست اندومتریوما ممکن است با علائم شدیدتری همراه باشد؛ دراین‌صورت هرچه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کنید:

• تهوع شدید و استفراغ (ممکن است نشانه چرخش تخمدان باشد)
• تب (ممکن است نشانه عفونت باشد)
• خونریزی شدید از واژن
• غش و سرگیجه

 

تاثیر کیست اندومتریوما بر ناباروری و نازایی

کیست‌های اندومتریوما می‌توانند به بافت سالم تخمدان هجوم آورند و به آن آسیب بزنند. این اتفاق می‌تواند یک تهدید جدی برای باروری باشد. علاوه بر این درمان این کیست‌ها ممکن است دشوار باشد و جراحی‌های لگن که برای کنترل و حذف آن‌ها انجام می‌شود، ممکن است باعث جراحت تخمدان و کاهش قدرت باروری شود.

افراد مبتلا به کیست شکلاتی در مقایسه با سایر افراد این مشکلات را هم دارند:

• تخمک‌های کمتر
• تخمک‌هایی که کمتر احتمال دارد بالغ شوند
• سطح بالاتر FSH (هورمون تحریک‌کننده فولیکول) که می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات تخمدان باشد

 

آیا درمانی برای کیست آندومتریومای تخمدان وجود دارد؟

درمانی برای آندومتریومای تخمدان وجود ندارد، اما اگر علائم ناخوشایندی ایجاد شود و خطراتی سلامتی شما را تهدید کند، پزشک می‌تواند از روش‌های کنترلی استفاده کند تا شما بتوانید این مشکل را مدیریت کند.

 

نظارت کردن (مانیتورینگ):

اگر کیست‌ها کوچک و بدون علائم هستند، می‌توانید به همراه پزشک بر آن‌ها نظارت داشته باشید. چکاپ را فراموش نکنید.

لاپاراسکوپی:

اگر اندومتریومای تخمدان دردناک، در حال رشد یا بزرگ‌تر از ۴ سانتی‌متر است، ممکن است پزشک شما لاپاراسکوپی را توصیه کند. حذف کیست نه تنها به بهبود علائم شما کمک می‌کند، بلکه خطر آسیب مداوم به بافت تخمدان، مانند ترکیدن آندومتریومای تخمدان را نیز کاهش می‌دهد.

اگر به دلیل آندومتریومای تخمدان با مشکلات باروری دست و پنجه نرم می‌کنید، ممکن است با کمک این روش شانس باردار شدن شما افزایش یابد.

 

هیسترکتومی/اووفورکتومی:

اگر سایر تکنیک‌ها علائم شما را بهبود نداده و برنامه‌ای برای باردار شدن نداشته باشید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که رحم (هیسترکتومی) یا تخمدان‌ها (اووفورکتومی) را بردارید.

انتخاب نوع درمان به علائم مختلفی مانند سن شما، خطر ابتلا به سرطان، برنامه‌های شما برای باردار شدن، تمایل به استفاده از لقاح آزمایشی یا IVF بستگی دارد. پزشک بهترین گزینه درمانی را با توجه به وضعیت شما انتخاب می‌کند.

 

نقش اصلاح سبک زندگی در کنترل کیست اندومتریوما

شما می‌توانید با رعایت رژیم غذایی مناسب از التهاب این بیماری بکاهید. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف یک رژیم غذایی متشکل از سبزیجات تازه، میوه‌های تازه و غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ (مانند ماهی سالمون، گردو و بذر کتان) می‌تواند به طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به این کیست را کاهش دهد. مصرف زیاد گوشت قرمز این خطر را افزایش می‌دهد.

همچنین انجام حرکات ورزشی مناسب می‌تواند با ایجاد گردش خون سالم، کاهش تولید بیش از حد استروژن، کاهش استرس و آزادسازی اندورفین‌های تسکین‌دهنده درد در مغز، درد اندومتریوما را تسکین دهد.

سخن پایانی:

ابتلا به کیست اندومتریوما یا کیست‌های شکلاتی می‌تواند باعث بروز علائمی شود که حتی انجام فعالیت‌های روزمره را هم برای شما دشوار کند. در صورت ابتلا به کیست اندومتریوما با پزشک خود برای انتخاب بهترین روش درمانی مشورت کنید. پزشک براساس علائم و سبک زندگی شما، بهترین‌ راهی را که به کنترل علائم‌تان کمک می‌کند، به شما پیشنهاد خواهد کرد.مصرف داروههای هورمونی در کنار درمان ممکن است، عوارض متعددی را برای فرد مبتلا به کیست اندومتریوما بهمراه داشته باشد.

اعتقاد من (مهرنوش مطیعی) بر اینست که داشتن یک زندگی سالم می‌تواند نقش بسیار چشمگیری در پیشگیری و کنترل کیست اندومتریوما داشته باشد. با توجه به اهمیت این بیماری و تصمیم برای درمان آن تلاش کردم در صفحه اینستاگرام خود بطور مفصل این بیماری و بیماری‌هایی که اکثر بانوان سرزمینم با آنها  دست و پنجه نرم می‌کنند، همچنین راههای پیشگیری، کنترل و درمان آنها را توضیح دهم.

پس اگه از داروهای هورمونی برای بیماریهایی نظیر پلی کیستیک، آندومتریوز، ناباروری و نازایی، کاهش ذخیره تخمدان، اختلال پریود، قاعدگی نامنظم، خونریزی های زیاد و تمام مشکلاتی از این دست خسته شده‌اید ، درست امدید عزیزای دلم ، فقط کافیه همراهم باشید!

 

مشاوره انلاین و دریافت برنامه اصلاح سبک زندگی

@mehrnoosh_motieisupport

مراجعه حضوری به کلینیک برای اوریکولوتراپی و رفلکسولوژی
آدرس کلینیک :اصفهان – خانه اصفهان – خیابان سپاه _کوی شماره دو – ساختمان نیاوران -طبقه سوم -واحد۶

تلفن : ۳۴۳۷۰۲۶۱-۰۳۱